کاربرد ساکشن دندانپزشکی در مطب ها و کلینیک های کوچک و بزرگ بر هیچ متخصصی پوشیده نیست. ساکشن جراحی دندانپزشکی یک دستگاه مکنده است که به یک لوله مجهز شده و سر آن را در دهان بیمار قرار می دهند. این دستگاه کارایی بالایی در دندان پزشکی پیدا کرده است، تا جایی که در تمام امور از جمله کارهای ساده تا جراحی پیچیده بدون این دستگاه مکش کاری از پیش نخواهد رفت. در واقع، با وجود این دستگاه دیگر هیچ مایع و پسابی در داخل دهان بیمار باقی نمی ماند و همه آنها با مکش تخلیه می شوند. مواد جامد و مایعاتی که در حین پیش برد ممکن است درمان بیمار را مختل کنند.
کاربرد ساکشن دندانپزشکی چیست؟
سال ها است که کاربرد ساکشن دندانپزشکی گسترده شده است. چرا این لوله مکنده باید در همه مدت زمانی که دندان پزشک روی دندان بیمار کار می کند در دهان قرار بگیرد؟ گاهی حتی وجود آن می تواند برای بیمار آزاردهنده هم باشد. و به دلایل زیر نمی توان از استفاده از آن چشم پوشی کرد:
- دندان پزشک در زمان درمان نیاز دارد که مایعات، خرده دندان ها و مواد مورد استفاده برای درمان مانند آمالگام برای او مزاحمتی ایجاد نکنند. وجود این مواد هم برای بیمار مشکل زا است و هم می توانند روند درمان را مختل کنند. این دستگاه با مکیدن و خارج کردن آنها از دهان موجب می شود که دندان پزشک تسلط بیشتری روی دندان و دهان بیمار داشته باشد.
- یک کاربرد ساکشن دندانپزشکی که می توان به آن اشاره کرد، خروج ماده بی حسی است. ماده بی حسی که در لثه بیمار تزریق می شود مزه بد و تلخی دارد. حتی ممکن است در درمان ایجاد حالت تهوع کند. ساکشن به راحتی می تواند آن را از دهان بیمار بیرون بیاورد.
- گاهی برای این که روند درمان دندان خوب پیش برود، لازم است که محیط دهان خشک باشد. ساکشن می تواند در خشک کردن دهان بیمار بسیار کمک کننده باشد.
- بروز خون ریزی از لثه و دهان بیمار در حین درمان طبیعی است و وقتی دستگاه ساکشن در دهان بیمار باشد می تواند آن را از دهان بیرون بکشد.
- آبی که مته دندان پزشکی برای خنک کردن در دهان اسپری می کند نیز باید با ساکشن از دهان بیمار خارج شود.
- یک کاربرد ساکشن دندانپزشکی نیز به وجود آوردن دید بهتر برای دندان پزشک است.
معرفی انواع ساکشن دندانپزشکی
برای آگاهی از کاربرد ساکشن دندانپزشکی باید انواع آن را بشناسیم. ساکشن ها را از نظر نوع به سه دسته زیر تقسیم می کنند:
- ساکشن آبی را با نامه بزاق کش نیز می شناسند. از این نوع ساکشن برای درمان های معمول دندان پزشکی و خارج کردن بزاق دهان بیمار استفاده می کنند. جایگاه این ساکشن روی یونیت دندان پزشکی و در بخش تابلت یا میز است. در انواع مختلف یونیت دندانپزشکی مانند یونیت زیگر، این بخش های دیگر مثل پوار آب و هوا هم می توانند در این بخش قرار بگیرند. مصرف آب در این نوع ساکشن ها در مقایسه با دو نوع دیگر بالا است و در مجموع موجب هدر رفتن آب در طولانی مدت خواهد شد.
- ساکشن هوایی ساکشن با حجم بالا است. این نوع ساکشن هوا را در اطراف قسمتی که دندان پزشک روی آن کار می کند نگه می دارد و به این ترتیب همه مایعات، ترشحات و مواد جامد که در دهان بیمار جمع می شود بیرون می کشد. کارکرد آنها شبیه یک جارو برقی قوی است. این ساکشن می تواند همه مواد و ترشحات داخل دهان را بدون لمس دندان ها و فقط از راه مکیدن بیرون بیاورد. قدرت مکش آن ده تا پانزده برابر بیشتر از نوع آبی است. هوا در درون آن قدرتی معادل 150 تا 200 کیلومتر در ساعت دارد. همچنین، می تواند مواد زائد را از فاصله ده تا پانزده میلی متری جمع کند.
- ساکشن برقی از دو نوع دیگر جدیدتر و مدرن تر است. این دستگاه از نظر مصرف برق و قدرت مکش از دو مدل دیگر بهتر است. از امکانات این دستگاه می توان به فیوز، حسگر محافظتی، فیلتر ضد باکتری و کلید تخلیه اشاره کرد. کاربرد ساکشن دندانپزشکی برقی از بقیه ساکشن ها رایج تر است.
در ویدئوی زیر میتوانید نحوه ی کار ساکشن دندانپزشکی را به خوبی مشاهده فرمایید:
مزایای کاربرد ساکشن دندانپزشکی برقی
از مزایای کاربرد ساکشن دندانپزشکی برقی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یکی از مزایای این ساکشن کم مصرف بودن آن است.
- قدرت مکندگی آن فوق العاده است.
- در هر موقعیت مکانی به آسانی قابل نصب است.
- ابعاد کوچکی دارد و خیلی ساده در کنار یونیت دندان پزشکی جای می گیرد.
- این دستگاه دارای کلید تخلیه دستی است. با این کار می توان دستگاه را تا پیش از پر شدن کامل تخلیه کرد.
- دارای فیلتر ضد باکتری است که مانع از ورود آلودگی به هوا می شود.
- مواد به صورت اتوماتیک در فاضلاب تخلیه می شوند.
- این دستگاه برای کار به آب نیازی ندارد.
کاربرد ساکشن دندانپزشکی مرطوب و خشک
کاربرد ساکشن دندانپزشکی خشک با مرطوب متفاوت است و هر کدام دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. در دستگاه نوع مرطوب جداکننده ای برای هوا و مایعات وجود ندارد و هر دو با هم به سیستم مکش انتقال می یابند. موتور مکنده در این نوع ساکشن به شکل خشک کار می کند، ولی یک جداکننده آب و هوا دارد. در این نوع هیچ مایعی به موتور دستگاه نخواهد رسید.
این سیستم از سیستم خشک مدرن تر و نگهداری آن نیز ساده تر است. کارکرد این دستگاه روی آسپیراسیون تمرکز دارد. بسیاری از مطب ها و کلینیک های دندان پزشکی سیستم مرطوب را به سیستم خشک ترجیح می دهند. یکی از معایب این سیستم را می توان موتور مکنده آن دانست که در همان سطح تجهیزات دندان پزشکی است و سیستم تخلیه هم باید در اتاق ماشین باشد.
علت استفاده دندانپزشکان از ساکشن جراحی هر چه باشد، انتخاب سیستم خشک و مرطوب باید با شناخت انجام شود. زیرا سیستم خشک به این علت با این نام شناخته می شود که جدا کردن مایعات و هوا با جداکننده های گریز از مرکز یا دیسک صورت می گیرد. همه مایعات در این سیستم به فاضلاب انتقال می یابند که به طور معمول در زیر مطب یا کلینیک قرار دارد. موقع جدا کردن مایعات به جداکننده و تخلیه نیاز نیست. ولی به دلیل این که تنها هوای خشک به سیستم مکنده می رسد، در اتاق کلینیک یا مطب لازم است که زهکشی انجام شود.
مزایا و معایب سیستم خشک ساکشن دندان پزشکی
کاربرد ساکشن دندانپزشکی خشک ممکن است در مقایسه با سیستم مرطوب مزایای بیشتری داشته باشد. این مزایا عبارت اند از:
- سیستم خشک از سیستم مرطوب ارزان تر است.
- می تواند کارکرد 300 لیتر در دقیقه برای هر کانول فشار خلأ را از خود نشان دهد.
- در سیستم خشک به سیستم تخلیه در اتاق ماشین نیاز نیست.
- موتور این دستگاه را می توان در سطح بالاتری از بقیه تجهیزات قرار داد.
از معایب این سیستم می توان به این مورد اشاره کرد که این سیستم بیشتر از سیستم مرطوب به تعمیر و نگه داری نیاز دارد. در جایی که این سیستم وجود داشته باشد به تخلیه در مطب نیاز است.
انواع دیگر ساکشن دندان پزشکی
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره کاربرد ساکشن دندانپزشکی باید درباره انواع ساکشن که بر طبق ثابت بودن تقسیم بندی می شوند هم آگاهی به دست آورد. ساکشن ها بر اساس ثابت بودن یا نبودن به دو دسته سیستم ثابت و سیستم پرتابل تقسیم می شوند.
سیستم ثابت را سانترال یا مرکزی هم می نامند. این دستگاه ها قابلیت حمل و نقل ندارند و وزن آنها نیز بالا است. آنها به طور معمول در یک محل به صورت ثابت می مانند. می توان آنها را در محلی مثل دیوار یا سقف نصب کرد. اما سیستم پرتابل را می توان جا به جا کرد. شاید بتوان مهم ترین تفاوت آن با سیستم ثابت را قابل حمل بودن آن دانست. این دستگاه ها باتری قابل شارژ دارند و وزن آنها نیز کمتر است و سبک تر از نوع ثابت هستند.
بعضی از انواع ساکشن پرتابل دارای کاتتر، مخزن و لوله های یک بار مصرف هستند. در برخی مواقع از این نوع به عنوان یدکی استفاده می شود. وقتی برق قطع می شود و نمی توان از انواع ثابت کرد، می توان آن را جایگزین کرد.
تفاوتهای ساکشن دندانپزشکی با سایر دستگاههای مکنده پزشکی
ساکشن دندانپزشکی یکی از دستگاههای حیاتی در حوزه دندانپزشکی است که با دستگاههای مکنده پزشکی عمومی در بسیاری از جنبهها تفاوت دارد. این دستگاه به طور خاص برای محیط دهان و دندان طراحی شده است، جایی که فضا محدود و شرایط بسیار حساستر از محیطهای جراحی عمومی است. از جمله مهمترین ویژگیهای ساکشن دندانپزشکی میتوان به طراحی ظریف و متناسب آن اشاره کرد که امکان دسترسی به نقاط مختلف دهان بیمار را فراهم میکند، بدون اینکه به دندان یا لثه آسیبی وارد شود. در مقابل، ساکشنهای عمومی پزشکی معمولا اندازه بزرگتری دارند و برای مکش مایعات و گازها در حجم زیاد طراحی شدهاند که برای محیط دهان مناسب نیستند.
یکی دیگر از تفاوتهای کلیدی، عملکرد و هدف استفاده از این دستگاهها است. در ساکشن دندانپزشکی، مکش مایعات، خون، بزاق و ذرات جامد کوچک، مانند خردههای دندان یا مواد پرکننده، به گونهای انجام میشود که جریان کار دندانپزشک را مختل نکند. این دستگاه به حفظ محیطی تمیز و خشک کمک میکند که برای انجام دقیق درمانهای دندانپزشکی ضروری است. در مقابل، ساکشنهای عمومی بیمارستانی اغلب برای تخلیه خون، مایعات بدن و ترشحات در جراحیهای عمومی یا اورژانسی استفاده میشوند و نیازی به عملکرد دقیق در یک فضای کوچک مانند دهان ندارند.
طراحی و ویژگیهای فنی متفاوت
از نظر طراحی فنی، ساکشن دندانپزشکی معمولاً دارای سرهای مخصوص و قابل تعویض است که برای کاربردهای خاصی مانند خشک نگه داشتن محیط دهان، جمعآوری بزاق یا تخلیه خون استفاده میشوند. این در حالی است که سرهای ساکشنهای پزشکی عمومی به گونهای طراحی شدهاند که بتوانند حجم زیادی از مایعات را در کوتاهترین زمان ممکن تخلیه کنند. همچنین، ساکشنهای دندانپزشکی معمولاً از فیلترهای ضدباکتری استفاده میکنند تا از انتشار آلودگی و باکتریها به محیط جلوگیری کنند، در حالی که این قابلیت در بسیاری از دستگاههای مکنده عمومی وجود ندارد یا کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.
تطبیق با نیازهای بیماران
یکی از مهمترین تفاوتها، تطبیقپذیری ساکشن دندانپزشکی با نیازهای بیماران دندانپزشکی است. این دستگاهها با در نظر گرفتن راحتی بیمار طراحی شدهاند، به طوری که حتی در زمانهای طولانی درمان، استفاده از آنها باعث ایجاد ناراحتی یا فشار اضافی به بیمار نمیشود. در مقابل، ساکشنهای عمومی اغلب برای کاربردهای کوتاهمدت و فوری استفاده میشوند و توجه کمتری به راحتی بیمار دارند.
به طور کلی، طراحی تخصصی و عملکرد هدفمند ساکشن دندانپزشکی، آن را به ابزاری بیبدیل در دندانپزشکی تبدیل کرده است که نمیتوان با دستگاههای عمومی جایگزین کرد. این تفاوتها نشاندهنده نقش حیاتی این دستگاه در ارائه خدمات بهتر و دقیقتر به بیماران دندانپزشکی است.
کارکرد انواع سر ساکشن در دندانپزشکی
برای استفاده و کاربرد ساکشن دندانپزشکی باید سر ساکشن وجود داشته باشد. سر ساکشن ها دارای انواع مختلفی هستند که از آن جمله انواع سر ساکشن می توان به سر ساکشن فلزی، سر ساکشن مستقیم و سر ساکشن دارای انحنا اشاره کرد. نوع دیگر سر ساکشن هم یک بار مصرف است که نمی توان آن را بعد از استفاده استریل کرد و باید دور انداخته شود.
دلایل استفاده دندانپزشکان از ساکشن جراحی
ساکشن جراحی به دلیل قابلیت حذف آلودگیها و مایعات اضافی در طول جراحیهای دهان و دندان یکی از ابزارهای ضروری در دندانپزشکی محسوب میشود. این دستگاه با مکش بزاق، خون، خردههای دندان و مواد اضافی به دندانپزشک امکان میدهد محیط دهان را خشک و قابلمشاهده نگه دارد و روند درمانی را تسهیل کند. همچنین، این دستگاه از خطر بسته شدن راههای هوایی بیمار جلوگیری میکند.
سیستم ساکشن از سال 1961 وارد دندانپزشکی شد و باعث بهبود راحتی بیمار و کارایی دندانپزشکان گردید. انواع مختلف ساکشن شامل ساکشنهای آبی، هوایی و برقی است که هر یک کاربردهای خاص خود را دارند. ساکشنهای برقی به دلیل قدرت مکش بالاتر معمولاً در جراحیهای پیچیده مورد استفاده قرار میگیرند. این دستگاهها همچنین به دو نوع ثابت و سیار تقسیم میشوند که ساکشنهای ثابت بیشتر در جراحیهای طولانیمدت استفاده میشوند.
استفاده از ساکشن در جراحیهای دندانپزشکی باعث بهبود ایمنی بیمار و دندانپزشک میشود. این دستگاه با حذف بزاق اضافی، به بهبود فرآیند باندینگ و جلوگیری از آلودگیهای هوایی کمک میکند. همچنین در کاهش استرس بیمار و جلوگیری از خفگی نقش مؤثری دارد. علاوه بر این، ساکشن به دندانپزشکان دید بهتری برای انجام کارهای دقیق ارائه میدهد.
یک ساکشن ایدهآل باید قدرت مکش بالا، قابلیت استریل شدن و بدنه مقاوم داشته باشد. نحوه استفاده صحیح از این دستگاه شامل قرارگیری مناسب آن در دهان بیمار بدون ایجاد فشار اضافی روی بافتها و جلوگیری از مکش ناحیه گلو است. همچنین، دستگاه باید مجهز به فیلترهای جداکننده باشد تا مواد جامد و مایع را بهطور مؤثر مدیریت کند.
این فناوری به بهبود تجربه درمانی بیماران و افزایش کارایی درمانهای دندانپزشکی کمک شایانی میکند.
چگونه بهترین ساکشن دندانپزشکی را انتخاب کنیم؟
انتخاب یک ساکشن دندانپزشکی مناسب نیازمند توجه به چندین معیار کلیدی است که به طور مستقیم بر عملکرد، راحتی بیمار و کارایی دندانپزشک تاثیر میگذارد. اولین و مهمترین معیار، قدرت مکش دستگاه است. ساکشنهایی با قدرت مکش بالا، به خصوص در جراحیهای پیچیده یا درمانهای طولانیمدت، به دندانپزشک کمک میکنند تا محیط دهان را سریعتر و دقیقتر خشک و تمیز نگه دارد. این امر به افزایش تسلط دندانپزشک و کاهش زمان درمان کمک میکند. در عین حال، باید مطمئن بود که قدرت مکش بیش از حد نباشد تا باعث ناراحتی بیمار نشود.
یکی دیگر از معیارهای مهم، مصرف انرژی و آب دستگاه است. ساکشنهای مدرن با طراحیهای بهینهسازیشده، مصرف برق و آب کمتری دارند که علاوه بر کاهش هزینهها، به حفظ منابع طبیعی نیز کمک میکند. برای مطبهایی با مصرف زیاد، انتخاب یک دستگاه کممصرف و سازگار با محیط زیست میتواند بسیار مفید باشد. همچنین، دستگاههایی که نیازی به استفاده مداوم از آب ندارند، مانع از هدر رفتن آب میشوند و هزینههای جاری را کاهش میدهند.
قابلیتها و ویژگیهای اضافی
یکی از عواملی که میتواند تجربه کاربری دندانپزشک را بهبود بخشد، ویژگیهای اضافی دستگاه ساکشن است. به عنوان مثال، وجود فیلترهای ضدباکتری و ضدآلودگی، از انتشار میکروبها و بوی نامطبوع جلوگیری کرده و محیطی بهداشتیتر را فراهم میکند. همچنین، وجود فیوز محافظتی و سنسورهای هوشمند میتواند ایمنی دستگاه را افزایش دهد و خطر خرابی یا آسیب به دستگاه را کاهش دهد. برخی از مدلها نیز دارای کلید تخلیه دستی هستند که امکان تخلیه دستگاه پیش از پر شدن کامل را فراهم میآورد.
ابعاد و قابلیت حمل
ابعاد و وزن دستگاه نیز در انتخاب بهترین ساکشن دندانپزشکی اهمیت زیادی دارد. دستگاههای کوچکتر و جمعوجور به راحتی در کنار یونیت دندانپزشکی قرار میگیرند و فضای زیادی را اشغال نمیکنند. اگر مطب شما به دستگاه پرتابل نیاز دارد، باید به سراغ مدلهایی با وزن کم و قابلیت حمل آسان بروید. این دستگاهها معمولا باتریهای شارژی دارند و در شرایط اضطراری، مانند قطع برق، میتوانند به عنوان جایگزین مورد استفاده قرار گیرند.
برند و خدمات پس از فروش
در نهایت، انتخاب برند معتبر و بررسی خدمات پس از فروش دستگاه نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. دستگاههای باکیفیت از برندهای معتبر، نه تنها دوام و عملکرد بهتری دارند، بلکه با ارائه گارانتی و خدمات پشتیبانی، آرامش خاطر بیشتری به دندانپزشکان میدهند. توصیه میشود پیش از خرید، نظرات و تجربیات کاربران دیگر را بررسی کرده و از شرکت فروشنده در مورد امکان تأمین قطعات یدکی و تعمیرات دستگاه اطلاعات کسب کنید.
با توجه به این معیارها، انتخاب ساکشن مناسب میتواند به بهبود کیفیت خدمات درمانی و افزایش بهرهوری در مطب شما کمک کند.
در پایان برای آشنایی بیشتر با ساکشن دندانپزشکی، تماشای این ویدئو نیز بی فایده نخواهد بود:
سخن پایانی
کاربرد ساکشن دندانپزشکی و شناسایی انواع آن برای همه دندان پزشک ها و متخصصان مهم است. این ساکشن ها به چند نوع آبی، هوایی و برقی تقسیم می شوند. اما در کل سیستم این دستگاه ها دارای دو سیستم خشک و مرطوب است که هر کدام دارای معایب و مزایایی هستند. نگهداری و تمیز کردن این دستگاه بسیار مهم است و برای این که از ایجاد بوی بد در آن پیشگیری شود، باید از مواد ضد عفونی کننده در آن به کار برده شود. در انتخاب دستگاه ساکشن در مطب یا کلینیک دندان پزشکی باید به مسائل مهمی توجه شود و بهتر است که به افراد متخصص و با تجربه در این حوزه مراجعه شود.
اگر از مطالعه این مطلب لذت بردید، می توانید آن را در شبکه های اجتماعی خود به اشتراک بگذارید تا دوستان شما نیز از آن بهره ببرند.
