در زمان خرید اتوکلاو دندانپزشکی ممکن است این سؤال برایتان پیش بیاید که «تفاوت اتوکلاو کلاس B و کلاس N چیست و کدام برای مطب من مناسبتر است؟». بهطور خلاصه، اتوکلاو کلاس B پیشرفتهترین نوع اتوکلاو است که با داشتن پمپ وکیوم قدرتمند میتواند تمامی ابزارهای پوششدار، بدون پوشش و حتی وسایل دارای حفره را بهطور کامل استریل کند. در مقابل، اتوکلاو کلاس N تنها برای استریل کردن ابزارهای ساده و بدون پوشش مناسب است و بخار در آن نفوذ محدودی دارد. به همین دلیل، در مطبهای دندانپزشکی که ابزارهای پیچیده و حساس مورد استفاده قرار میگیرند، در میان انواع اتوکلاو دندانپزشکی، اتوکلاو کلاس B بهترین گزینه محسوب میشود.
اتوکلاو دندانپزشکی چیست؟ اتوکلاو دندانپزشکی دستگاهی است که برای استریل و ضدعفونی کردن ابزار و تجهیزات دندانپزشکی با استفاده از بخار آب تحت فشار و دمای بالا بهکار میرود. این دستگاه تمام میکروبها، ویروسها، قارچها و باکتریها را از بین میبرد و از انتقال عفونت بین بیماران جلوگیری میکند. اتوکلاو دندانپزشکی یکی از اصلیترین تجهیزات کنترل عفونت در مطبهای دندانپزشکی است.
انواع کلاس اتوکلاو (۳ کلاس اصلی اتوکلاو)
اتوکلاوها با توجه به ویژگی و مواردی که در هنگام ساخت از آن ها استفاده شده است، دارای انواع متفاوتی می باشند.
- اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b
- اتوکلاو دندانپزشکی کلاس n
- اتوکلاو دندانپزشکی کلاس s
اتوکلاو دندانپزشکی کلاس n
این مدل از اتوکلاو قابلیت ضد عفونی کردن تجهیزات پوشش دار را ندارد. این مدل از دستگاه تنها قادر می باشد تجهیزات بدون پوشش و بدون حفره را استریل نماید. این مدل از اتوکلاوها بسیار جمع و جور و کوچک می باشند. حرف n این سری از دستگاه مخفف مواد جامد به صورت برهنه می باشد. یکی از ضعف های این دستگاه که بر همگان آشکار می باشد، این مورد است که مقدار بخار و نفوذ آن در اتوکلاو دندانپزشکی کلاس n قابل تضمین نمی باشد. نکته مهم بعدی در این دستگاه این است که نفوذ بخار در این دستگاه به میزان خلا بستگی دارد. استریل کردن هر نوع وسیله ای در این مدل امکان پذیر می باشد.
نام دیگر این مدل اتوکلاو، اتوکلاو سطلی می باشد. ظاهر اتوکلاو دندانپزشکی کلاس n شبیه یک زود پز است. این مدل اتوکلاوها می توانند شیشه آلات، مواد فلزی و محیط غیر متخلخل را استریل کنند. این کار در مدت زمان مشخصی انجام می شود. همچنین استریل کردن ابزار توسط این مدل اتوکلاو در دمای ۱۲۰ درجه سلسیوس و فشار ۲/۱ bar، انجام می پذیرد.
کاربردهای مهم اتوکلاو دندانپزشکی کلاس n
- استریل کردن ابزارهای پزشکی در آزمایشگاه، بیمارستان، دندانپزشکی و…
- از بین بردن میکروب ها در صنعت تغذیه و مواد خوراکی
- انجام فرایند استریلیزاسیون در صنایع دارویی و شیمیایی
- ضد عفونی کردن تجهیزات مورد استفاده برای تتو یا پیرسینگ
- استریل کردن محیط جهت انجام آزمایش های میکروبیولوژی و تحقیقاتی
زمان مناسب استریلیزاسیون توسط دستگاه اتوکلاو دندانپزشکی کلاس n
زمان فرایند استریل توسط دستگاه اتوکلاو، متغیر است. این زمان بنا به نوع ابزارها و تجهیزات مشخص می شود. ما در جدول زیر، زمان تقریبی مورد نیاز برای استریل کردن برخی ابزارها را بررسی می کنیم:
| نوع ابزار | زمان مورد نیاز برای فرایند استریل (دقیقه) |
| مواد روغنی یا چرب | ۱۲۰ |
| ابزار فلزی یا شیشه ای | ۲۰ |
| محلول های آبی درون ظروف شیشه ای | ۱۰ الی ۲۰ دقیقه |
| تجهیزات دارای حفره مانند پانسمان های جراحی | ۵ الی ۱۰ دقیقه |
اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b
این مورد از اتوکلاوها از مورد قبلی کاربردی تر می باشند و قابلیت استریلیزه کردن تمامی موارد پوشش دار و غیر قابل پوشش را دارند. مقدار توان وکیوم این دستگاه بسیار بالا می باشد. بیش ترین میزان کاربرد این دستگاه در دندانپزشکی ها می باشد. حرف b در نام این دستگاه مخفف ضد عفونی کننده بزرگ می باشد. این اتوکلاو بر خلاف ظاهر کوچکی که دارد قابلیت های زیادی را دارد.
اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b یکی از پیشرفته ترین دستگاه های موجود در بازار می باشد. این نوع اتوکلاو را معمولا به نام اتوکلاو پزشکی می شناسند و جزو دستگاه های درجه یک میباشد. این وسیله می تواند تمام ابزارها و وسایل بدون پوشش و با پوشش را استریل کند.
می توان گفت این نوع اتوکلاو از پمپ وکیوم بسیار قدرتمندی برخوردار می باشد. دما و فشاری که در اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b وجود دارد بر اساس استاندارد های بین المللی می باشد. این استاندارد ها دارای مقدار معینی هستند.
ابزارآلات در دمای ۱۲۱ درجه و با فشاری حدود ۱.۲ bar در زمانی معادل ۱۵ دقیقه باید قرار بگیرند. همچنین این وسایل در دمای ۱۳۲ درجه سانتیگراد و فشار ۱.۲ bar و به مدت زمانی برابر ۳ دقیقه باید قرار بگیرند تا فرایند استریلیزاسیون انجام شود. به این صورت و تحت این شرایط می توان گفت که ابزارآلات به راحتی استریل شده و قابل استفاده مجدد می باشند. استریل کردن وسایل جزو یکی از الزامات می باشد. زیرا رعایت بهداشت در دندانپزشکی حرف اول را می زند.
همچنین داده ها در اتوکلاوهای دندانپزشکی می توانند به صورت الکترونیکی ذخیره و جمع آوری شوند. بعضی از انواع این اتوکلاو ها به فلش مموری مجهز هستند. داده ها به صورت خودکار در قسمتی به نام درایور USB ذخیره می شوند و سپس می توان از این اطلاعات در رایانه ها استفاده کرد و یا آن ها را آزادانه چاپ کرد.
اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b چه وسایلی را استریل می کنند؟
موارد زیر جزو وسایلی هستند که به راحتی توسط اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b ضدعفونی می شوند:
- دسته های جامد
- دسته های متخلخل کوچک
- دسته های متخلخل کامل
- وسایل متخلخل کوچک
- وسایل توخالی
- وسایلی با اجزای باریک
- ابزار نساجی و مواد
- ابزار های سوراخ دار
- وسایل بسته بندی شده و نشده
کاربردهای اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b
در این قسمت میخواهیم به بررسی کاربرد اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b بپردازیم. این وسایل به کلاس های مختلفی تقسیم بندی می شوند. اتوکلاو دسته b جزو کلاس هایی می باشد که با دندانپزشکی و استریل و ضدعفونی کردن تجهیزات دندانپزشکی در ارتباط است. می توان گفت کلاس b و n تفاوت هایی از نظر روش استریل کردن و امکانات با هم دارند.
تجهیزاتی که برای دندانپزشکی و مطب دندانپزشکی مورد نیاز هستند دارای یک سری ویژگی ها می باشند. این ویژگیها از لحاظ شکل و فرم و سایز با هم متفاوت می باشند. می توان گفت مهم ترین دلیلی که سبب شده است از اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b برای مطب های دندانپزشکی استفاده شود وجود پمپ وکیوم در سیستم اتوکلاو می باشد.
پمپ وکیوم در ضدعفونی و استریل کردن تجهیزات نقش بسیار مهمی دارد. با ایجاد خلا در محفظه درونی دستگاه سبب می شود که بخار به تمام نقاط و قسمت ها وارد شود. این کار سبب می شود که تمام قسمت ها، حتی نواحی متصل و سوراخ های بسیار ریز نیز به صورت کامل ضدعفونی شوند.
وجود این پمپ وکیوم یک ویژگی بسیار عالی در دستگاه های اتوکلاو کلاس b می باشد. همین ویژگی سبب می شود که از انتقال بسیاری از بیماری ها جلوگیری شود. تمیزی و نظافت در دندانپزشکی و تجهیزات آن حرف اول را می زند. پس باید از این امکانات به بهترین شکل ممکن استفاده کرد.
دلیل پرکاربرد بودن اتوکلاو کلاس B
اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b تنها محدود به مطب های دندانپزشکی نمی شود. بلکه از این وسیله در مکان هایی که نیاز به ضدعفونی کردن تجهیزات است نیز استفاده می گردد. به عنوان مثال اتاق های جراحی، ارتوپد ها، متخصصین مانند متخصصین زنان و زایمان از این وسیله بسیار استفاده می کنند.
زیرا باید به واسطه این وسیله تمام تجهیزات و ابزارآلات خود را ضدعفونی کنند. اتوکلاو هایی که آزمایشگاهی می باشند در شکل ها و مدل های مختلفی وجود دارند. به عنوان مثال این اتوکلاو ها درون استوانه و یا داخل ۴ گوش تولید می گردند تا به این صورت بتوان از تمام فضا به بهترین شکل استفاده کرد.
اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b را می توان یکی از جدیدترین و بهترین و کارآمدترین وسیله های نسل جدید دانست که با داشتن تکنولوژی فشار بخار و خلا توانسته است تحولی عظیم در این حیطه ایجاد کند. با بهره گیری از این دستگاه دیگر نگرانی در رابطه با ضدعفونی کردن وسایل نباید داشته باشید. زیرا می توانید به واسطه آن در کم ترین زمان ممکن و به راحت ترین شکل تمام ابزارآلات را ضدعفونی نمایید.
مزیت های دیگر اتوکلاو دندانپزشکی کلاس B
در مطالب بالا سعی کردیم تا در رابطه با کاربرد اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b صحبت کنیم. این وسیله دارای مزیت های زیادی می باشد که آن را با سایر وسایل مشابه متمایز می کند. داشتن پمپ وکیوم را می توان اولین مزیت آن به حساب آورد. این دستگاه دارای صفحه نمایش لمسی می باشد که پرینتر حرارتی نیز دارد.
دارای سیستم قفل مکانیکی درب است. این ویژگی به منظور اطمینان کسب کردن از بسته بودن درب میباشد. سیستم کالیبراسیون فشار و دما دارد. همچنین دارای سیستم خنک کننده حرارتی می باشد. این وسیله را در حجم های مختلف ۳۰۰،۱۳۰،۱۰۰،۷۵،۵۰،۲۲و ۱۸ لیتری تولید و به بازار عرضه کرده اند. این دستگاه در چهار سیکل و به صورت پشت سرهم تمام وسایل و ابزارآلات را به طور کامل ضدعفونی می کند.
تمام این ویژگی ها و مزیت ها سبب شده است که این وسیله از سایر وسایل مشابه یک پله بالاتر باشد. همچنین افراد در هنگام خرید به دنبال این دستگاه می باشند. زیرا می دانند تمام این ویژگی ها سبب شده است که عملکرد این دستگاه بسیار عالی و پرقدرت باشد.
پس اگر شما نیز برای مطب دندانپزشکی خود و یا اتاق جراحی و محیط هایی مانند مطب های ارتوپدی قصد خرید یک وسیله ضدعفونی کننده را دارید بهتر است از اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b استفاده کنید. زیرا با خرید این دستگاه می توانید هر ابزاری را با هر شکل و جنسی به راحتی تمیز کرده و از آن با خیال راحت استفاده نمایید.
تفاوت های اتوکلاو کلاس b و n
علاوه برا تفاوت اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b و n لازم است که مزیت اتوکلاو کلاس b را نسبت به سری های مشابه خود نیز بیان کنیم. مزیت استفاده از این دستگاه در مطب های دندانپزشکی و ویژگی های منحصر به فرد این دستگاه آن را از سایر دستگاه های مشابه موجود در بازار متمایز می کند. این ویژگی ها به شرح ذیل می باشند.
- این مدل از اتوکلاو دارای ۴ سیکل می باشد. این چهار سیکل به شرح ذیل می باشد.
مدل سیکل اول: در این مدل سیکل دما بر روی ۱۲۱ درجه سانتی گراد و فشار بر روی ۱.۲ می باشد. مدت استریلیزه کردن همراه با وکیوم حدودا ۱۵ دقیقه به طول می انجامد.
مدل سیکل دوم: در این مدل دما ۱۲۱ درجه سانتی گراد می باشد. نکته مهم دیگر در این مدل این مسئله می باشد که مدت زمان لازم برای انجام این عمل بدون استریلیزه و وکیوم حدودا ۱۵ دقیقه می باشد.
مدل سیکل سوم: در این مدل دما حدودا ۱۳۴ درجه سانتی گراد و فشار بر روی ۲.۱ می باشد. زمان استریلیزه کردن این دستگاه به همراه وکیوم تقریبا ۳ دقیقه می باشد.
مدل سیکل چهارم و سیکل آخر: در این مدل دما و فشار مشابه سیکل سوم می باشد. در اصطلاح به این مدل از سیکل، سیکل سریع هم گفته می شود؛ چرا که این مدل استریلیزه کردن به همراه وکیوم در مدت زمان کوتاهی انجام می شود.
- این مدل از اتوکلاو علاوه بر تمامی مواد جامد پوشش دار و بدون پوشش، قابلیت استریل کردن مواد مربوط به نساجی را هم دارد.
- این مدل از اتوکلاو قابلیت استریل کردن موادی با حفره های عمیق را دارد که این یکی از ویژگی های کاربردی این دستگاه می باشد.
- موردی که این دستگاه راه نسبت به سایر دستگاه های اتوکلاو متمایز می کند، پمپ وکیوم قدرتمند این دستگاه می باشد؛ چرا که این مدل از پمپ وکیوم تمامی میکروارگانیسم های موجود بر روی سطح را از بین می برد.
- این مدل از اتوکلاو در مقایسه با سری های دیگر اتوکلاو بسیار کامل تر می باشد و از این مدل نه تنها در دندانپزشکی ها بلکه در اتاق های عمل، کلینیک زنان و زایمان و ارتوپدی مورد استفاده قرار می گیرد.
- این دستگاه مجهز به سیستم کنترل کننده مکانیکی و الکترونیکی فشار می باشد.
- این دستگاه دارای پرینتر حرارتی می باشد.
- یکی دیگر از ویژگی های مهم این دستگاه، مجهز بودن درب این دستگاه به قفل مکانیکی می باشد.
- سیستم کالیبراسیون هوا یکی دیگر از مزایای این دستگاه می باشد.
- دارا بودن سیستم خنک کننده حرارتی از دیگر ویژگی های این دستگاه می باشد.
- این سری از دستگاه در حجم و ابعاد مختلف تولید و توزیع می شود.
انواع اتوکلاو دندانپزشکی از نظر کارکرد
برای اینکه بتوانید تفاوت اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b و n را بهتر درک کنید لازم است تا با انواع اتوکلاو دندانپزشکی آشنا شوید. اتوکلاو ها دارای دو نوع اصلی می باشند که در این مقاله در خصوص این دو نوع اطلاعاتی را در اختیارتان می گذاریم.
- اتوکلاو درب از روبه رو
- اتوکلاو درب از بالا
صفحه اتوکلاو به صورت درب از سمت رو به رو
این اتوکلاوها شکلی شبیه به جعبه دارند و آب درون خود را به بخار تبدیل می کنند. برای استفاده از این نوع اتوکلاوها بهتر است افراد با تجربه و تکنسین های ماهر از آن برای انجام عمل استریلیزه کردن استفاده کنند. در این مدل از دستگاه دمای استریلیزه کردن قابل تنظیم می باشد.
صفحه اتوکلاو به صورت درب از سمت بالا
این مدل هم دقیقا مانند مدلی که در بالا ذکر کردیم برای استفاده نیاز به دانش و مهارت دارد. نکته ای که در مورد این مدل از اتوکلاو حائز اهمیت می باشد، کنترل مدام و مستمر دما و فشار در این اتوکلاو می باشد. در استفاده از این مدل از اتوکلاو ها دقت کنید؛ چرا که این مدل برای کار نیاز به یک منبع خارجی دارد و کوچک ترین اشتباهی در انجام کار با این دستگاه صدمات غیر قابل جبرانی بر جای می گذارد.
اگر تمایل دارید بدانید بهترین برند اتوکلاو کدام است، می توانید روی عبارت «بهترین برند اتوکلاو دندانپزشکی» کلیک نمایید.
کارکرد اتوکلاو دندانپزشکی
قبل از بیان تفاوت اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b و n باید بگوییم که همان طور که در قسمت بالا هم ذکر کردیم اتوکلاو برای استریل و ضدعفونی کردن تجهیزات دندانپزشکی به کار می رود. این دستگاه تمامی میکروب ها، ویروس ها، انگل ها و قارچ ها را از بین می برد. به طور کلی می توان بیان کرد اساس کار این دستگاه افزایش دما و کنترل فشار درون مخزن می باشد. دمای حاصل برای شروع کار این دستگاه از بخار آب تشکیل می شود. در خصوص مقدار این فشار می توان بیان کرد، این مقدار برابر یک اتمسفر می باشد.
با قاطعیت می توان بیان کرد این مقدار از فشار می تواند تمامی آلودگی ها را از روی سطح اجسام به طور کامل پاک کند. به این نکته توجه داشته باشید که بعضی از تجهیزات را نمی توان درون این دستگاه قرار داد؛ چرا که تحمل این فشار برای تمامی تجهیزات مقدور نیست و ممکن است باعث دفرمه شدن و از بین رفتن تجهیزات شود به این مورد توجه داشته باشید. اگر بخواهید در خصوص صحت کارکرد دستگاه اطمینان حاصل کنید؛ می توانید از روش های زیر برای انجام این کار استفاده کنید:
- روش اندیکاتور بیولوژیکی
- روش تست PCD
- روش اندیکاتور شیمیایی بخار آب
نکته ای که در مورد نحوه کار با اتوکلاو دندانپزشکی باید بدانید، تاثیر منفی هوا بر عملکرد این دستگاه می باشد؛ چرا که وجود هوا باعث افزایش زمان کارکرد و استریلیزه کردن مواد درون دستگاه می شود. به همین جهت است که این دستگاه هوای درون خود را به طور کامل خارج می کند و همین یکی از دلایل از بین بردن میکروب و ویروس ها می باشد.
بهترین نوع اتوکلاو برای استفاده در دندانپزشکی ها
حال تفاوت اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b و n را متوجه شدید. اتوکلاو در دندانپزشکی ها وسیله ای است که برای استریل کردن تمامی تجهیزات به کار می رود. همان طور که به کرات در طی مقاله به آن اشاره کردیم، اتوکلاوهای کلاس n قابلیت استریل کردن مواد جامد بدون پوشش را دارند؛ در نتیجه این مدل برای دندانپزشکی ها مناسب نمی باشد و بهتر است از اتوکلاو سری b در دندانپزشکی ها استفاده شود.
سخن پایانی
امروزه استفاده از اتوکلاو در مراکز درمانی بسیار حائز اهمیت می باشد. بعد از شیوع ویروس منحوس کرونا استریل کردن تجهیزات دندانپزشکی بیشتر از قبل مورد توجه قرار گرفت. بعضی از موجودات زنده در دسته ویروس ها و میکروب ها تنها با فشار و دمای استاندارد از بین می روند؛ در نتیجه با استفاده از اتوکلاو دندانپزشکی به بیماران خود این اطمینان را بدهید که برای آن ها ارزش قائل هستید. در بالاتر تفاوت اتوکلاو دندانپزشکی کلاس b و n را بیان کردیم. امیدواریم با مطالعه این مطلب بهترین انتخاب را برای خرید دستگاه اتوکلاو دندانپزشکی بگیرید. حتما قبل از هر خریدی با افراد اهل فن و آگاه در این زمینه مشورت کنید.
